Η ονομασία που δόθηκε στο Δήμο δεν είναι τυχαία αφού στη θέση «Παλαιόκαστρο» επιβεβαιώνεται η ύπαρξη του βασιλείου των Αιθήκων στον 4ο π.Χ. Μεταξύ των Καλογήρων και του Αγ. Προκοπίου τοποθετείται η πόλη Ποίτνεο ή Πότναιο που άκμασε από τον 5ο π.Χ. έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Από δω πιθανότατα προερχόταν και η ανάγλυφη επιτύμβια στήλη του Εχένικου, πολεμιστή ή αξιωματούχου που σκοτώθηκε σε μάχη τον 4ο π.Χ., η οποία έπεσε θύμα αρχαιοκαπήλων και μετά από πολλές περιπέτειες βρέθηκε και φυλάσσεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρισας.
Αρχαιολογικοί χώροι
- Ίχνη ερειπωμένου κάστρου ελληνιστικής – ρωμαϊκής εποχής επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες αρχαίων συγγραφέων πως η περιοχή των Καλογήρων βρισκόταν στα όρια του αρχαίου Ποίτνεου ή Πότναιου, βασιλείου των Αιθήκων κατά τον 4ο αι. π.Χ. έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους.
- Το Παλαιόκαστρο, στην κορυφή της Νεράϊδας , αποτελεί φυσικό οχυρό όπου βρέθηκαν ακόντια, ασπίδες, τύπος σφραγίδας της εποχής κ.α.
- Στην περιοχή της Αγίας Τριάδας οι τάφοι που βρέθηκαν δηλώνουν την ύπαρξη αρχαίου νεκροταφείου ελληνιστικής- ρωμαϊκής εποχής. Σώζεται επίσης τμήμα τοίχου με τεράστιους ογκόλιθους.
- Η επιτύμβια στήλη παρουσιάζει τον Εχένικο.Ο Εχένικος ήταν στρατιωτικός με καταγωγή από το χωριό Καλόγηροι και είχε σκοτωθεί σε μάχη.Η ανάγλυφη παράσταση απεικονίζει τον Εχένικο,ζωσμένο με χιτώνα,χλαμύδα,θεσσαλικό πέτασσο(πλατύγυρο) πεσμένο στον ώμο και με παντόφλες στα πόδια.Στο αριστερό του χέρι κρατά δυό κοντάρια ενώ με το δεξί χαϊδεύει τα μαλλιά μικρού παιδιού(μάλλον πρόκειται για το παιδί του),το οποιό φοράει και αυτο χιτώνα και κρατά στο χέρι του ένα μικροπούλι.Στο αριστερό μέρος της επιτύμβιας στήλης παρατηρούμε την επιγραφή “ΣΑΜΑ ΓΥΝΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΣ ΕΠΕΣΤΗΣΑΝ ΕΧΕΝΙΚΩ ΕΙ ΤΙΣ ΚΗΝ Α.ΔΑ ΚΕΙΜΕΝΩ ΕΣΤΙ ΧΑΡΙΣ”,δηλαδή “σήμα(ταφικό μνημείο) η γυναίκα του και τα παιδιά του έστησαν την στήλη αυτή στον τάφο του Εχένικου,με την ελπίδα κάτι καλό να του χαρίσουν και στον Άδη,αν αυτό είναι δυνατόν”.
Η στήλη είναι από άσπρο θεσσαλικό μάρμαρο με ελαφριές αποχρώσεις γαλάζιου ενώ χρωματιστό ανθέμιο στολίζει την κορωνίδα της και χρονολογείται τον 4ο αι. π.Χ. Βρέθηκε το Μάρτιο του 1919 σε χωράφι κάτω απο την εκκλησία της Αγίας Τριάδας απο εναν καλιεργητή,τον Στάθη Αθανάσιο.Η περιοχή εικάζεται οτι ήταν αρχαίο νεκροταφείο.Η στήλη ήταν πακτωμένη για χρόνια στον περίβολο της εκκλησίας,κλάπηκε τα τελευταία χρόνια και πουλήθηκε σε γκαλέρι της Γερμανίας.Ο φιλότεχνος που την αγόρασε είχε την ευαισθησία να την επιστρέψει στο Ελληνικό κράτος όταν έμαθε οτι ήταν κλεμμένη.Η αυθεντική επιτύμβια στήλη βρίσκεται στις αποθήκες του υπο ανέγερση αρχαιολογικού μουσείου της Λάρισας,κομματιασμένη στη μέση. Ακριβές αντίγραφο τοποθετήθηκε στην πλατεία του χωριού.Διαστάσεις επιτύμβιας στήληςΎψος: 1,66 m
Πλάτος: 0,71 m (κατά τη βάση)
Πάχος: 0,08 m
Διαστάσεις βάθρου: 78x55x25
Επίσης έχουν βρεθεί νομίσματα της εποχής που απεικονίζουν στη μια μεριά τον Εχένικο και από την άλλη τον Γείτα.
Εχένικος
Φωτογραφία εποχής
Από αριστέρα προς δεξιά: Σταθης Αθανασιος (ο ευρών),Διαμαντής Γεώργιος,Γεωργομάνος Γεώργιος
↑ Επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Εκκλησίες
- Αγίου Νικολάου(ξωκλησι-δεύτερο μισό του 19ου αι.).
Άρχισε να κτίζεται το 1896 και βρισκόταν σε άλλη θέση κοντά στο ποτάμι αποτελώντας το κέντρο του τότε χωριού. Στο προαύλιο της εκκλησίας γινόταν μεγάλο πανηγύρι και διοργανώνονταν αγώνες όπως λιθάρι, πάλη, άλμα και μεγάλος χορός ανδρών- γυναικών. Οι εκδηλώσεις έπαψαν με την κατάρρευση του ναού. Σήμερα βρίσκεται σε νέα θέση στην πλατεία του χωριού.
Ξωκλήσι Αγ. Νικολάου
- Αγίου Νικολάου (κεντρική).
Εκκλησία Αγ. Νικολάου
Καμπαναριό εκκλησίας Αγ. Νικολάου
- Αγίας Τριάδας (1950). Παλιότερα βρισκόταν στην κορυφή βράχου σε δύσβατη περιοχή. Λόγω μερικής κατάρρευσης μεταφέρθηκε το 1950 λίγα μέτρα μακρύτερα. Κατά τη θεμελίωση της βρέθηκαν ερείπια τάφων.
Εκκλησία Αγ. Τριάδας
- Αγίου Φανουρίου
Εκκλησία Αγ. Φανουρίου
- Προφήτη Ηλία
Εκκλησία Προφήτη Ηλία
↑ Επιστροφή στην αρχή της σελίδας
Μνημεία Λαϊκού Πολιτισμού
Βρύσες:
- Στρατίκη: πετρόκτιστη με μόνιμη ροή
Βρύση Στρατίκη
- Δεσπότη: πετρόκτιστη με μόνιμη ροή
Βρύση Δεσπότη
- Κεντρική: πετρόκτιστη με μόνιμη ροή
Κεντρική βρύση
- Αγ.Τριάδας (ξωκλήσι): πετρόκτιστη με μόνιμη ροή
Βρύση Αγ.Τριάδας (ξωκλήσι)
- Αγ. Νικολάου (ξωκλήσι):
Αγ. Νικολάου (ξωκλήσι)
Νερόμυλος
- Παλιός νερόμυλος στον Καλογερίτη ποταμό ο οποίος λειτουργούσε τα παλιότερα χρόνια εξυπηρετώντας τις ανάγκες των γύρω χωριών.
Νερόμυλος
Αρχιτεκτονική
- Λιθόκτιστο σχολείο, το οποίο χτίστηκε το 1908 επί δημάρχου Αιθήκων Νικολού Στουρνάρα, φιλοξενώντας έως 100 μαθητές σε περίοδο ακμής.
Χαρακτηριστικά είναι τα ανάγλυφα σύμβολα που βρίσκονται σε εμφανή σημεία του λιθόκτιστου κτιρίου, όπως σταυρός, δάφνινο στεφάνι κ.α. Η τεχνική της κατασκευής και διακόσμησης είναι ενδεικτική της αγάπης για την πέτρα και της αξίας των παραδοσιακών υλικών για τη σωστή εναρμόνιση των κτιρίων με τη φύση και το μεράκι των μαστόρων.
